به گزارش سرویس هنرهای تزئینی آفام نیوز، مدرسه صنایع مستظرفه مدرسه‌ای که به سرپرستی کمال‌الملک و تاسیس شده بدست وزارت معارف در سال ۱۳۲۹ قمری مطابق با ۱۲۹۵ هجری خورشیدی در عمارت حوضخانه واقع در باغ نگارستان بنیان نهاده شد.در این هنرکده، نخست تنها نقاشی تدریس می‌شد. اما کمال‌الملک خود تدریجا رشته‌های هنری دیگر از جمله مجسمه‌سازی و قالیبافی را نیز بر برنامه‌ی آن افزود. تاسیس مدرسه‌ی مزبور نه تنها باعث شد تا نگارگر بزرگ که براثر رنجهای شخصی و نیز نارضایی از وضع کشور، شور و هیجان پیشین در ایجاد آثار برجسته را از دست داده بود، بار دیگر بر سرذوق آید و تابلوهای ارزنده‌ی تازه‌ای به وجود آورد، بلکه موجب آن گشت تا دقایق و اصول نقاشی سنتی ایران همراه با معلومات مربوط به شیوه‌های نقاشی باخترزمین به اضافه‌ی حاصل نبوغ و آزمونهای شخصی کمال‌الملک در زمینه‌ی هنر نگارگری به یک گروه از جوانان مستعد و هوشمند ایرانی انتقال یابد.
چند سال بعد از تاسیس این مدرسه زیر نظر کمال‌الملک ابوالحسن صدیقی بخش مجسمه‌سازی را نیز دایر کرد. پس از مرگ کمال‌الملک مدرسه به دو مدرسه دیگر یعنی هنرستان کمال‌الملک و هنرستان هنرهای سنتی تقسیم شد. از جمله فارغ‌التحصیلان این مدرسه می‌‌توان، در رشته‌ی نقاشی، از میرزا اسماعیل آشتیانی، احمد جواهری، علیمحمد حیدریان، حسنعلی وزیری، حسین شیخ، حسینعلی مویدپردازی، صدرالین شایسته شیرازی، محمود اولیایی، علی‌اکبر نجم‌آبادی، یحیی دولتشاهی، علی‌خان محمودی، در رشته‌ی مجسمه‌سازی از ابوالحسن صدیقی و رفیع حالتی اشاره کرد.
در میان سازمانهای فرهنگی که در روزگار قاجاریه برپا شده است، به استثناء دارالفنون، تاسیس صدراعظم ایران «میرزاتقی‌خان امیرکبیر»، دشوار بتوان سازمانی را نشان داد که مانند تاسیس مدرسه‌ی صنایع تا این اندازه بجا بوده و سودمند افتاده باشد. در این هنرکده، نخست تنها نقاشی تدریس می‌شد. اما کمال‌الملک خود تدریجا رشته‌های هنری دیگر از جمله مجسمه‌سازی و قالیبافی را نیز بر برنامه‌ی آن افزود. تاسیس مدرسه‌ی مزبور نه تنها باعث شد تا نگارگر بزرگ که براثر رنجهای شخصی و نیز نارضایی از وضع کشور، شور و هیجان پیشین در ایجاد آثار برجسته را از دست داده بود، بار دیگر بر سرذوق آید و تابلوهای ارزنده‌ی تازه‌ای به وجود آورد، بلکه موجب آن گشت تا دقایق و اصول نقاشی سنتی ایران همراه با معلومات مربوط به شیوه‌های نقاشی باخترزمین به اضافه‌ی حاصل نبوغ و آزمونهای شخصی کمال‌الملک در زمینه‌ی هنر نگارگری به یک گروه از جوانان مستعد و هوشمند ایرانی انتقال یابد.
از جمله فارغ‌التحصیلان این مدرسه می‌‌توان، در رشته‌ی نقاشی، از میرزا اسماعیل آشتیانی، احمد جواهری، علیمحمد حیدریان، حسنعلی وزیری، حسین شیخ، حسینعلی مویدپردازی، صدرالین شایسته شیرازی، محمود اولیایی، علی‌اکبر نجم‌آبادی، یحیی دولتشاهی، علی‌خان محمودی، در رشته‌ی مجسمه‌سازی از ابوالحسن صدیقی و رفیع حالتی که بعدها ذر رشته‌ی نگارگری و پیکرتراشی ایران نقش چراغداران را بر دوش گرفتند. در باره‌ی کناره‌گیری کمال‌الملک از سرپرستی «مدرسه‌ی صنایع مستظرفه» و درنتیجه برهم خوردن بساط و بسته‌شدن موسسه، نظرهای گوناگونی ابراز شده‌است. اما از توضیحات ذکاء الملک چنین برمی‌آید که:
«طبع بسیار حساس استاد نمی‌پذیرفت که افراد کوچکتر و پایین تر از او در کارش مداخله کنند. زیرا مدرسه را وزارت معارف تاسیس کرده بود و کمال‌الملک یکی از اعضای آن محسوب می‌شد. از آنجا که او مقامات ظاهری و باطنی و حیثیات دنیوی و معنوی خود را بالاتر از همه‌ی این اشخاص می دانست، دشوار بود که برتابد به او ریاست بفروشند. کسی که از اول عمر جز ناصرالدین‌شاه شخص دیگری را بالای سر خود ندیده، نمی‌توانست تصور و تحمل کند که کسانی که نسبت به او از همه جهت بچه بودند، در کارش مداخله کنند.» ذکاء‌الملک باز هم حکایت می‌کند که:« دوستداران کمال‌الملک برای رفع مشکل کار و حل مسایل مربوط به مقررات اداری و مالی کوشش‌ها می‌کنند. حتی ابراهیم حکیمی(حکیم الملک)، برای رضایت خاطر استاد و قرار دادن او در فراسوی برخی از مقررات، جهت وی ابلاغ معاونت وزارت فرهنگ را صادر می‌کند. اما بی‌حاصل است. این بود که کمال‌الملک هم دست و پای خود را جمع کرد و رفت. همینقدر شد که حقوق تقاعد مختصری قانونا برای او مقرر گردید.
کد خبر: ۹۶۰۹۰۱۱۰۰۵۴
